Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yapı denetim sistemine yönelik kapsamlı bir düzenlemeye gitti. Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği", "Ceza Tebliği" ve "Elektronik Dağıtım Tebliği" ile yapı denetim kuruluşlarına yönelik yeni yükümlülükler ve cezai yaptırımlar getirildi.
15 Yılda Yıkılan Binaya Sert Ceza
Yeni düzenlemeye göre, yapı denetim kuruluşunun denetlediği bir bina, yapı kullanım izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılırsa:
-
Yapı denetim firmasının faaliyet izni iptal edilecek,
-
Teminatına el konulacak.
Bu adım, yapı kalitesini artırmak ve denetim firmalarının sorumluluğunu güçlendirmek amacıyla atıldı.
İnşaatta Komşu Yapıya Zarar Verene İzin Yok
Yapım sürecinde, kazı veya diğer inşaat faaliyetleri nedeniyle çevredeki yapılara zarar verilmesi halinde de ciddi yaptırımlar geliyor. Bu tür durumlarda:
-
Yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilecek,
-
Teminatına el konulacak.
İnşaata 3 Ayda Başlanmazsa Sözleşme Feshedilecek
Daha önce 6 ay olan inşaata başlama süresi, yeni düzenlemeyle 3 aya indirildi. Yapı denetim kuruluşları, eğer 3 ay içinde inşaata başlanmazsa, sözleşmeyi tek taraflı feshedebilecek.
Ayrıca denetim görevlerini (kalıp teslim alma, beton nezareti vb.) yerine getirmeyen firmalarla da sözleşmeler feshedilebilecek.
500 Metrekare Altı Yapılar İçin Denetim Kolaylaştı
Yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar, Bakanlığın zorunlu Elektronik Dağıtım Sistemi dışına çıkarıldı. Bu sayede:
-
Vatandaşlar, istedikleri yapı denetim firmasıyla doğrudan sözleşme yapabilecek.
-
Bu yapılar için hizmet bedeli, %1,75 ile %3,50 arasında olacak.
-
Güçlendirme çalışmalarında ise, bedel binanın toplam denetim bedelinin en az %25’i oranında olacak.
Elektronik Atama Sisteminde 3 Gün Şartı
45 ve üzeri yapı denetim kuruluşunun bulunduğu illerde, elektronik sistemle çift alternatifli firma ataması yapılacak. Vatandaş:
-
İlk atanan firmayla 3 iş günü içinde sözleşme yapmazsa,
-
Sistem otomatik olarak ikinci bir firma atayacak.
Konya Dahil 16 İlde Başlıyor
Yeni uygulama, 1 Şubat 2026’ya kadar faal yapı denetim kuruluşlarının sayılarının güncellenmesiyle birlikte, ilk etapta şu 16 ilde hayata geçirilecek:
• İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun, Muğla
Teminat Tutarları Artık TÜFE-ÜFE Ortalamasıyla Belirlenecek
Daha önce Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) üzerinden güncellenen yapı denetim teminatları, 2026’dan itibaren TÜFE ve ÜFE ortalaması baz alınarak hesaplanacak. Bu düzenleme, firmaların mali sorumluluğunu daha adil bir zemine oturtmayı hedefliyor.
