ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Ukrayna-Rusya savaşını sona erdirme amacıyla Moskova’nın iki enerji devi Rosneft ve Lukoil’e ağır yaptırımlar uygulama kararı aldı. ABD Hazine Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, bu şirketlerin yüzde 50 ve üzeri paya sahip oldukları tüm iştiraklerin de yaptırım kapsamına alındığı belirtildi.
Washington yönetimi, Rusya’yı derhal ateşkesi kabul etmeye çağırırken, gerekirse “daha ileri adımlar” atmaya hazır olduklarını duyurdu. Bu açıklamalar, küresel enerji piyasalarında şok etkisi yarattı.
Brent petrol yükselişe geçti
Yeni yaptırımların ardından petrol fiyatlarında sert hareketler yaşandı. Brent petrol kısa sürede yüzde 6’yı aşan bir artışla son ayların en yüksek seviyesine çıktı. Piyasalar, Rusya’nın arzının daha da kısıtlanabileceği endişesiyle risk primini yukarı çekti.
Uzmanlar, enerji piyasalarındaki oynaklığın önümüzdeki günlerde artabileceğine dikkat çekiyor. Analistler, ABD’nin Rus enerji ihracatına yönelik adımlarının küresel arzı daraltabileceğini, bu durumun da özellikle gelişmekte olan ülkelerde enerji maliyetlerini ciddi biçimde artırabileceğini vurguluyor.
Türkiye’de motorine rekor zam
Küresel fiyatlardaki bu hızlı yükseliş Türkiye’de pompa fiyatlarına doğrudan yansıdı. Gazeteci Olcay Aydilek’in aktardığı bilgilere göre, motorinin litre fiyatına bu gece yarısından itibaren 3 lira 4 kuruş zam yapılacak.
Bu artış, son yılların tek seferdeki en büyük motorin zammı olarak kayıtlara geçecek. Son haftalarda dalgalı bir seyir izleyen akaryakıt fiyatları, 3 Ekim’de LPG’ye gelen 1,20 TL’lik zam ve 7 Ekim’de motorin ile benzinde yapılan indirimlerle dengelenmişti. Ancak Trump yönetiminin kararı bu dengeyi tersine çevirdi.
“Yeni bir enerji şoku” endişesi
Ekonomistler, Trump yönetiminin hamlesinin yalnızca jeopolitik değil, ekonomik sonuçlarının da ağır olabileceğini belirtiyor. Enerji arzında yaşanacak olası daralma, küresel enflasyonun yeniden tırmanmasına yol açabilir.
Türkiye’de ise döviz kuru ve vergilerle birleşen petrol fiyatlarındaki yükseliş, akaryakıt maliyetlerini tarihi seviyelere taşıyabilir.
Uzmanlar, önümüzdeki haftalarda yeni zamların gündeme gelmesinin olası olduğunu belirtiyor.