Türkiye'de yeni bir vergi olan Karbon Vergisi (KAV), ekonomi gündemini meşgul etmeye devam ediyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan gelen güvenilir bilgilere göre, KAV'ın bu yıl uygulanmasına dair herhangi bir plan bulunmuyor. Ancak, bu vergi yakın gelecekte Türkiye'nin ekonomik manzarasını etkileyebilir.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ
Orta Vadeli Program (OVP) içinde yer alan açıklamalara göre, Karbon Vergisi niteliğine sahip vergiler gözden geçirilecek ve karbon fiyatlandırma araçlarının ekonomik ve sosyal etkilere yol açabileceği analiz edilecektir. Bu vergi, enerji tüketiminde verimliliği artırmayı, iklim değişikliği ve çevre kirliliği ile mücadeleyi teşvik etmeyi hedeflemektedir.
BİRÇOK SEKTÖRDE MALİYET ARTIŞI
Avrupa Birliği'nin gelecekte ithal ettiği mallara karbon emisyon oranına göre vergi uygulama planlarıyla, özellikle demir-çelik, çimento, cam, seramik ve plastik gibi sektörlerin ciddi maliyet artışlarına ve rekabet dezavantajlarına yol açması bekleniyor. Bu nedenle, bu sektörlerde yenilenebilir enerji teşvikleri veya müeyyideler gibi önlemler gündeme gelebilir. Ayrıca, yurt içinde uygulanacak telafi edici bir vergi türü de değerlendirilebilir.
KAV DÜNYA GENELİNDE UYGULANIYOR
Karbon Vergisi, dünya genelinde iklim değişikliği ile mücadele çerçevesinde ortaya çıkmış bir vergi türüdür. Bu vergi, ürünlerin ve hizmetlerin üretim ve tüketim süreçlerinde oluşan karbon salınımını azaltmaya yönelik olarak ek bir vergi olarak uygulanır.
Karbon Vergisi, petrol, doğalgaz, kömür, linyit ve diğer ürünlerin üretimi, ithalatı ve satışı sırasında oluşan sera gazı emisyonlarına dayalı olarak hesaplanır. Bu vergi, Türkiye'de üretilen ürünlerin yanı sıra ithal edilen ürünler için de geçerli olacak.
TÜRKİYE'DE ÇALIŞMALAR UZUN SÜREDİR DEVAM EDİYOR
Türkiye'de Karbon Vergisi uygulamasıyla ilgili çalışmalar yıllar öncesine dayanmaktadır. 2020 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu vergiye ilişkin bir düzenleme taslağı hazırlamıştı. Ancak, taslağın henüz yürürlüğe girmemiş olması dikkat çekmektedir. 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girmesi planlanan sınırda Karbon Vergisi uygulaması ise Ekim 2023 tarihine ertelenmiştir.
Dünyada karbon vergisi nasıl uygulanıyor?
Dünya genelinde karbon vergisi uygulamaları ülkeler arasında farklılık gösterebilir, ancak temel prensipler benzerdir. Karbon vergisi, sera gazı emisyonlarını azaltmayı teşvik etmek ve iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlamak amacıyla üretilen ürünlerin veya enerjinin karbon ayak izine göre vergilendirilmesini içerir. İşte dünyada karbon vergisi uygulanmasının genel prensipleri:
-
Emisyon Kaynakları Belirleme: Karbon vergisi uygulamaları, genellikle karbon emisyonlarının kaynaklarını belirler. Bu kaynaklar, enerji üretimi, sanayi, ulaşım, ve bazen tarım gibi sektörlerdeki faaliyetler olabilir.
-
Emisyonların Hesaplanması: Karbon vergisinin temeli, ürün veya enerjinin üretimi, ithalatı veya satışı sırasında oluşan karbon emisyonlarına dayanır. Ürünün veya enerjinin karbon ayak izi hesaplanır ve bu verilere dayalı olarak vergi belirlenir.
-
Vergilendirme Oranı: Karbon vergisi oranları ülkeye göre değişebilir ve genellikle sera gazı emisyonlarını azaltma hedefleriyle uyumlu olarak belirlenir. Daha yüksek emisyonlar, daha yüksek vergi oranlarına yol açar.
-
Gelir Kullanımı: Elde edilen gelir, çoğu ülkede çevresel projeler, yeşil enerji yatırımları veya enerji verimliliğini teşvik eden programlar gibi iklim değişikliği ile mücadele amaçlarına yönlendirilir.
-
İstisnalar ve Teşvikler: Bazı ülkeler, belirli sektörlerin veya işletmelerin rekabet gücünü korumak için istisnalar veya teşvikler sağlar. Örneğin, enerji yoğun sektörler, yenilenebilir enerji kullanımını artırmak için teşvikler alabilirler.
-
Uluslararası İlişkiler: Ülkeler, karbon vergisi uygulamalarını diğer ülkelerle koordine etmeye çalışabilirler. Bu, karbon kaçağını önlemek ve uluslararası ticarette adil rekabeti sürdürmek için önemlidir.
-
İzleme ve Uygulama: Karbon vergisi uygulamalarının etkinliğini izlemek ve uygulamak için gerekli kurallar ve yönetmelikler oluşturulur. Vergi ödemelerini izlemek ve denetlemek bu sürecin bir parçasıdır.
Dünya genelinde karbon vergisi uygulamaları, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir araç olarak kabul edilir. Bu tür vergiler, sera gazı emisyonlarını azaltmaya, yeşil enerjiyi teşvik etmeye ve daha sürdürülebilir bir ekonomi oluşturmaya katkı sağlamayı amaçlar. Her ülkenin kendi koşullarına ve hedeflerine uygun olarak karbon vergisi uygulamalarını şekillendirmesi önemlidir.
