Türkiye’de tüm çalışanlar için yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa ve 4857 Sayılı İş Kanunu ile güvence altına alınmıştır. Bu hak, çalışanın işe başladığı tarihten itibaren bir yılı doldurmasıyla doğar. Ancak birçok çalışan, bu hakkın detaylarını bilmediğinden dolayı yasal süreyi geçirerek ciddi kayıplar yaşayabiliyor.

İzin Ücreti Sadece İşten Ayrılınca Alınabilir

Çalışanlar, işten ayrıldıklarında kullanmadıkları izinlerin karşılığı olan izin ücretini talep edebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, işveren işyerinde çalışmaya devam eden bir çalışana izin ücreti ödeyemez. Bu durum, taraflar arasında yapılmış olsa bile rızaya dayalı anlaşmalarla aşılamaz.

5 Yıllık Süreyi Kaçıran Hakkını Kaybeder

Kullanılmayan yıllık izinlerin paraya dönüşmesi için çalışanın işten ayrılmış olması gerekir. Ancak bu noktada kritik bir zaman aşımı süresi devreye girer:

İşçi, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde kullanılmayan izinlerine ilişkin ücret talep etmezse, bu hakkı kanunen düşer.

Bu yüzden işten ayrılan çalışanların hak kaybı yaşamamak için vakit kaybetmeden başvuruda bulunmaları büyük önem taşır.

İşveren İzinleri Belgelemek Zorunda

İzinlerin gerçekten kullanılıp kullanılmadığını ispatlama yükümlülüğü işverene aittir. Yani işveren, imzalı izin formlarını veya izin defterlerini muhafaza etmelidir.
Ancak dikkat:
İşçiden alınan ‘izin kullandım’ yazıları tek başına geçerli sayılmaz. Hukuken bağlayıcılığı yoktur.

Yıllık İzin Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İşten ayrılan çalışanın kullanmadığı izin günlerinin ücreti, ayrılmadan önceki son brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Bu ücret, prime esas kazanca dahil edilerek şu şekilde işleme alınır:

  • Asgari ücretin 7,5 katını aşmayan brüt ödemelerde SGK ve işsizlik primi kesilir.

  • Ardından gelir vergisi ve damga vergisi düşülerek net ödeme hesaplanır.

Yıllık İzin, Bölünemez Ama Anlaşmayla Paylaştırılabilir

İşveren, hastalık izni, ücretsiz izin veya diğer sosyal izinleri yıllık izinden düşemez.
Kanunen yıllık izin süresi tek parça olarak verilmelidir. Ancak çalışan ile işverenin anlaşması durumunda, izinler en az 10 gün olacak şekilde parçalara ayrılarak kullanılabilir.

Kaç Gün Yıllık İzin Hakkınız Var?

Çalışanın hizmet süresine göre yıllık izin süresi şu şekilde belirlenir:

  • 1 – 5 yıl arası çalışanlara: En az 14 gün

  • 5 – 15 yıl arası çalışanlara: En az 20 gün

  • 15 yıl ve üzeri çalışanlara: En az 26 gün

Ayrıca, 18 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanlara her koşulda en az 20 gün yıllık izin verilmesi zorunludur.

Hakkını Bilen İşçi Kazanır

Yıllık izin hakkı ertelenebilir ama ortadan kalkmaz. Ancak işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde kullanılmayan izin ücretine dair talep yapılmazsa, hak tamamen kaybedilir.
Bu nedenle çalışanların, haklarını bilmesi, izlemesi ve gerekirse hukuki yollarla talep etmesi hayati önem taşır.

Not: Bu haber, EKOTÜRK kaynaklı bilgilerle hazırlanmıştır.