Türkiye, son 30 yılın en sert zirai don felaketiyle karşı karşıya kaldı. TBMM Zirai Don Olayını Araştırma Komisyonu’nun açıkladığı verilere göre, don nedeniyle yaklaşık 7 milyon ton meyve üretimi zarar gördü. Uzmanlar, ağaçlardaki hasarın sadece bu yıl değil, önümüzdeki sezonlarda da üretimi olumsuz etkileyeceğine dikkat çekiyor.
Kayısı ve üzümde dramatik düşüş
Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, yıl başında 28 milyon ton olarak öngörülen toplam meyve üretiminin, don felaketi nedeniyle 21 milyon tona kadar düşebileceğini belirtti. Özellikle Türkiye’nin dünyadaki yaş kayısı üretimindeki yüzde 20’lik payı düşünüldüğünde, kayısıdaki üretim düşüşü büyük önem taşıyor. Son 5 yıldır iklim kaynaklı krizlerin yaşandığını söyleyen Özcan, bu yıl kayısı rekoltesinin 170 bin tondan 70 bin tona gerilediğini vurguladı.
Manisa Ticaret Borsası Başkanı Sadık Özkasap da, üzüm üretiminde sezon başında 300 bin tonluk beklenti olduğunu ancak art arda yaşanan iki don olayı sonrası rekoltenin 125-150 bin tona gerilediğini ifade etti.
Teknik ve finansal destek çağrısı
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, don zararlarının azaltılması için üreticilere yönelik teknik destek ve finansal korumanın şart olduğunu söyledi. Budama, sulama ve gübreleme gibi işlemlerin doğru zamanda yapılmasının önemine dikkat çeken Suiçmez, küçük ve orta ölçekli üreticilerin kredi faizlerinin ertelenmesi gerektiğini belirtti. Bu desteklerin sadece üreticiyi değil, aynı zamanda gıda fiyatlarının istikrarını da koruyacağını dile getirdi.
Modern teknolojilerle don mücadelesi önerisi
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nden Prof. Dr. Onur Saraçoğlu, zirai donla mücadelede modern tekniklerin yaygınlaştırılmasını tavsiye etti. Yağmurlama, sisleme, dumanlama ve seyyar örtüleme sistemleri gibi yöntemlerin kısa süreli donlara karşı koruma sağladığını aktaran Saraçoğlu, örtü altı meyveciliğin yaygınlaştırılmasının uzun vadeli çözüm olabileceğini ifade etti.
