Son dönemde fahiş fiyat artışlarıyla gündeme gelen emlak ve konut piyasasında, kiralık ev ilanlarında yer alan ayrımcı ifadeler yeni bir tartışma konusu oldu. Ticaret Bakanlığı, İstanbul Ümraniye’de bir ev ilanında yer alan "Emekliye kiralık değildir. Emekliler aramasın. Sadece devlet memuruna ve kurumsal çalışana verilecektir" ifadeleri nedeniyle ev sahibine idari para cezası uygulandığını duyurdu.

Bakanlık açıklamasında, "Her vatandaşın eşit şartlarda hizmet alması, piyasada adil ve ahlaki ticaretin sürdürülmesi temel önceliklerimizdendir" vurgusu yapılırken, benzer içerikteki ilanlar için denetimlerin kararlılıkla süreceği belirtildi.

Ayrımcı İfadeler 'Açık Suç' Sayılıyor

Uzmanlar, mülk sahiplerinin kira gelirini güvence altına almak amacıyla maaş bordrosu, Findeks raporu, kefil ya da tahliye taahhütnamesi gibi belgeleri istemesinin yasal olduğunu, bu taleplerin meşruiyet taşıdığını belirtiyor. Ancak bu belgelerin üçüncü kişilerle paylaşılması durumunda kişisel verilerin ihlali suçu doğacağı konusunda uyarıyor.

Bununla birlikte, ilanlarda bireyleri mesleği, medeni durumu, uyruğu veya aile yapısı gibi kişisel özellikler üzerinden dışlayan ifadeler kullanılması açıkça ayrımcılık suçu olarak kabul ediliyor. Para cezası uygulanan başlıca ayrımcı ifadeler şunlar:

  • "Yabancıya kiralanmaz"

  • "Emekliye verilmez"

  • "Sadece memura verilir"

  • "Çok çocuklu aileler aramasın"

  • "Bekâra uygun değil"

Bu tür içeriklerin ilan platformlarında şikâyet edilmesi halinde idari ve cezai süreçlerin hızla başlayacağı ifade ediliyor.

Evin Yapısı Şart Koşulabilir mi?

Konutun fiziksel yapısı ve kullanım amacı, bazı durumlarda ilana özel şartların eklenmesine olanak tanıyor. Örneğin, 1+0 stüdyo daire gibi küçük metrekareli bir evin kalabalık bir aileye uygun olmaması, bu yönde açıklama yapılmasına izin verebiliyor. Ancak bu tür açıklamalarda dahi, bireyleri dışlayıcı ve genelleyici bir dil kullanımından kaçınılması gerekiyor.

Fahiş Fiyat Artışlarına 34.9 Milyon TL Ceza

Ticaret Bakanlığı'nın denetimleri sadece ayrımcılık suçunu değil, aynı zamanda fahiş fiyat artışlarını da kapsıyor. Yapılan son kontrollerde, bazı taşınmazların fiyatlarının kısa süre içinde %30'un üzerinde zamlandığı tespit edildi. Bir ilanda 18 gün içinde fiyatın 9.5 milyondan 13 milyona, başka bir ilanda ise bir hafta içinde 1.5 milyon TL artırılması üzerine ilan sahiplerine 150 bin TL’ye varan para cezaları uygulandı. Bakanlık verilerine göre, son dönemde toplam 256 kişi hakkında 34.9 milyon TL tutarında idari ceza kesildi.

Ayrımcılık Şikâyetleri İçin Doğru Adres

Fahiş fiyat ve yanıltıcı ilanlar için yetkili merci Ticaret Bakanlığı iken, kiralık ev ilanlarındaki ayrımcılık iddiaları için vatandaşların Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvurmaları gerekiyor. TİHEK, bu tür ayrımcı ticari uygulamalara karşı idari yaptırım uygulama yetkisine sahip tek kurum olarak öne çıkıyor.